Gezondheid is meer dan niet ziek zijn

GGD’en pakken gezondheidsproblemen al jaren in samenhang aan. Simpelweg omdat die integrale aanpak tot betere resultaten leidt. Het huidige kabinet wil bouwen aan een hechte samenleving, met elkaar en vanuit alle ministeries. Zien we die samenhang terug in de miljoenennota? Een eerste reactie van GGD GHOR Nederland.

“Dit kabinet wil dat het met álle Nederlanders beter gaat. Toch merken GGD’en dagelijks dat er een groeiende groep mensen is met wie het steeds minder goed gaat. Door een veelheid aan sociale- en gezondheidsproblemen. Problemen die in samenhang moeten worden aangepakt. Voor die groep willen wij ons extra inzetten” aldus Hugo Backx, directeur van GGD GHOR Nederland.

Preventie

Preventie en de publieke gezondheid hebben het tij mee. Niet voor niets zet de overheid in op een preventieakkoord samen met marktpartijen en ketenpartners in het zorgveld. GGD GHOR Nederland maakt deel uit van de beweging die hiervoor met succes bij het kabinet heeft gepleit.

Maar er is meer nodig. Wij denken dat het beste resultaat behaald wordt dicht bij mensen, in de regio, en – ook hier – door problemen in samenhang aan te pakken. Daarom pleiten wij voor regionale akkoorden naast het landelijke akkoord. Waarin – rekening houdend met de lokale situatie – het gezondheidspotentieel maximaal wordt benut. Op verschillende plaatsen is hier al een start mee gemaakt.

We zijn blij met de ambitie van dit kabinet om de drie thema’s – roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik – in samenhang aan te pakken. Rekening houdend met een context van sociaaleconomische gezondheidsverschillen, schulden, stress en andere factoren. Stoppen met roken of werken aan overgewicht heeft een grotere slagingskans als iemand een baan heeft of niet meer in de schulden zit. Als GGD’en helpen wij hier graag aan mee.

Veiligheid en maatschappelijke onrust

Gezondheid en veiligheid zijn thema’s die nauw met elkaar verbonden zijn. Dat wordt steeds duidelijker. We zien dat het kabinet in deze miljoenennota inzet op het verstevigen van zichtbare veiligheid, in de vorm van politie, criminaliteitsbestrijding en cybersecurity. Wat ons betreft moet er meer aandacht zijn voor de minder zichtbare kanten van veiligheid die een grote impact kunnen hebben in het dagelijks leven van mensen. Zoals continuïteit van zorg, bijvoorbeeld tijdens een griepepidemie. Maar ook de sociale veiligheid: angst voor geweld of terrorisme en nazorg na een ongeluk of ramp. GGD directeuren hebben hierin een belangrijke signalerende functie ook richting de overheid. Daarover gaan wij het gesprek aan met de relevante ministeries.

Kansrijke start

De ontwikkeling die kinderen in hun eerste duizend dagen meemaken is cruciaal voor zowel een gezonde groei als de ontplooiing op latere leeftijd. Onder de noemer ‘Kansrijke Start’ investeert dit kabinet daarom in een goede start voor jonge kinderen. GGD’en spelen hierin een belangrijke rol: via onze artsen en verpleegkundigen op de consultatiebureaus, de vaccinatieprogramma’s of via programma’s als Nu Niet Zwanger, keuzehulp bij onbedoelde zwangerschap en depressiepreventie.

Nieuw is het plan van het kabinet om te zorgen dat kwetsbare ouders al voor de geboorte ondersteuning kunnen krijgen via de JGZ. Het al tijdens de zwangerschap laten ingaan van JGZ ondersteuning is een nadrukkelijke wens van GGD GHOR Nederland, die onderdeel uitmaakt van de Preventieagenda Jeugd. Samen met andere partijen in de jeugdgezondheidszorg gaan wij hier concreet invulling aan geven.

Aandacht voor verwarde personen

Dit kabinet wil dat kwetsbare groepen meer vaste grond onder de voeten krijgen. Door samen te werken aan het oplossen van problematische schulden, huisvestingsproblemen en ervoor te zorgen dat verwarde personen de medische zorg krijgen die ze nodig hebben. Een groot aantal professionals in de publieke gezondheid zet zich hier dagelijks voor in.

Ook GGD’en spelen hierin een belangrijke rol. Bijvoorbeeld met de wijk-GGD’er en de coördinatie van de meldpunten voor niet-acute zorg. Voor ons staat preventie voorop. Door in de wijk problemen vroeg te signaleren en mensen naar de juiste zorg te leiden wordt escalatie voorkomen. Met de kracht van 25 GGD’en, verdeeld over het land, hebben wij bij uitstek het netwerk om preventie, zorg en veiligheid te verbinden. Met het stoppen van het Schakelteam op 1 oktober aanstaande, is snelle helderheid over de wettelijke verankering van OGGZ en de structurele financiering van initiatieven essentieel.

Gezondheid in je eigen omgeving

Met een slimme inrichting van de omgeving valt gezondheidswinst te behalen. Maatregelen in de fysieke leefomgeving moeten gezonde keuzes makkelijker maken. Zorg voor ontmoetingsplekken en speelruimte en stimuleer fietsen en het openbaar vervoer. Mensen bewegen meer, de lucht wordt schoner en er is minder geluidsoverlast. De Rijksoverheid streeft naar een permanente verbetering van de luchtkwaliteit, conform WHO-normen. Positief is dat het kabinet hiermee verder gaat dan de huidige EU-normen.

Het landelijke kader ligt er in de vorm van de Omgevingswet. Gemeenten zijn nu aan zet in hun lokale omgevingsvisies. GGD’en vinden dat gezondheidsfactoren hier een belangrijke rol in spelen en helpen gemeenten om hier invulling aan te geven.